Ik had het kunnen zien aankomen. De subtiele signalen waren er: vermoeidheid die niet wegging na een weekendje weg, frustratie over kleine dingen, het gevoel dat ik constant “aan” stond. Maar zoals bij zovelen gebeurde het langzaam. Ik deed gewoon wat nodig was. Als NLP-coach dacht ik dat ik het wel doorhad. Maar burn-out is een sluwe tegenstander. Niet spectaculair, niet dramatisch. Eerder stil. Geleidelijk. En vooral: ongelooflijk menselijk.
Het is geen sprint, het is een glijbaan zonder vangnet
Wat me het meeste raakte, was dat ik het niet zag als iets bijzonders. Er was geen duidelijke grens waar ik overheen ging. Geen grote beslissing waarvan ik later kon zeggen: “Daar ging het mis.” Nee, het waren de kleine keuzes. Of beter gezegd: het automatische gedrag dat ik niet als keuze herkende.
Een extra klus aannemen omdat “het anders blijft liggen”. Toch reageren op dat appje van een collega op zondag. Nog even de laptop open na het avondeten. Het voelde als verantwoordelijkheid. Tot het voelde als verstikking.
De sluipmoordenaar die luistert naar de naam ‘gewoon even’
Automatisch voldoen aan onzichtbare verwachtingen
Je kent het wel: de verwachtingen van anderen lijken vanzelfsprekend. Maar het venijn zit in dat wat níét uitgesproken wordt. “Het zou fijn zijn als je dit nog even oppakt.” “We hebben allemaal drukke weken, toch?” Voor je het weet, neem je verantwoordelijkheid voor dingen die je eigenlijk niet meer kunt dragen. En gek genoeg: dat voelt niet als druk, het voelt als normaal. Maar normaal kan ook giftig zijn.
De mix van externe druk en innerlijke plicht
Je hoeft geen people pleaser te zijn om hier last van te hebben. Al zijn we dat stiekem allemaal een beetje. De druk van buiten – manager, partner, kinderen – is vaak minder dwingend dan het stemmetje binnenin dat zegt: “Doe het goed. Wees er voor iedereen. Laat niemand vallen.” Je handelt vanuit loyaliteit. Totdat je merkt dat je jezelf uit het oog verloren bent.
Altijd beschikbaar = nooit echt vrij
Onze cultuur prijst wie ‘aan’ blijft. Een kort mailtje in het weekend? Prima. Beetje bijlezen tijdens je vrije middag? Efficiënt. Alleen: je zenuwstelsel kent geen weekendmodus. Als je constant in een lichte staat van alertheid blijft, dan kom je nooit écht tot rust. En dus, terwijl je denkt dat je het ‘wel aan kunt’, werk je stiekem je batterij langzaam leeg.
Burn-out is geen instorting – het is een optelsom
De dag dat je niet meer kunt, voelt misschien als de klap. Maar die dag is slechts het laatste puzzelstukje.
- Elke keer dat je nét dat ene mailtje tussendoor doet, sloop je je herstelmoment.
- Elke avond dat je iets langer doorgaat, verschuift je rustgrens een beetje verder.
- Elke “nog even” is een kleine concessie aan jezelf – totdat er niks meer overblijft om te geven.
En dat gebeurt niet omdat je dom bent. Of naïef. Het gebeurt omdat je mens bent.
Waarom dit geen aanklacht is – maar een uitnodiging
Als je dit leest en ergens denkt: “Heb ik dit mezelf aangedaan?” dan zeg ik: Nee. En een beetje Ja. Niet omdat je schuld hebt – maar omdat je invloed hebt. Dat is iets anders. Je wist niet wat je niet wist. Je handelde zoals je altijd deed. Zoals je geleerd hebt. Zoals je omgeving het aanmoedigde.
En daarom is de eerste stap niet boetedoening, maar bewustzijn.
Hoe NLP je helpt om eerder te voelen: “Dit is te veel”
NLP is geen wondermiddel. Het is ook geen therapie in een doosje. Wat het wél is: een manier om je interne kompas weer af te stemmen. Zodat je signalen eerder opvangt, en kleine bijsturingen mogelijk worden.
1. Je taal verraadt je (en NLP maakt het zichtbaar)
Zinnen als “Ik moet dit gewoon even doen” of “Het kan nog wel” zijn geen neutrale gedachten. Het zijn mentale scripts die onbewust je gedrag aansturen. Het NLP-meta-model helpt je zulke taalpatronen te bevragen: “Moet dit echt? Of wil ik het? En wat gebeurt er als ik het niet doe?”
Zo komt er ruimte. Ruimte voor nuance. Ruimte voor keuze.
2. Herkader gewoon!: van prestatiedruk naar persoonlijke waarde
Veel mensen (ik ook) hebben overtuigingen als: “Ik ben pas waardevol als ik lever.” Het zijn onzichtbare motoren die je vooruit duwen – tot je instort. NLP helpt je die overtuigingen tijdelijk los te laten en nieuwe kaders te testen. Zoals: “Ik mag ook bestaan zonder te presteren.” Klinkt zweverig? Probeer het maar eens hardop te zeggen. Voelt dat ongemakkelijk? Precies dáár zit de groei.
3. Ankers: je eigen pauzeknop installeren
In NLP noemen we het anchoring: een techniek waarbij je een fysieke actie (bijvoorbeeld een hand op je hart) koppelt aan een kalme staat. Door dat regelmatig te oefenen, kun je middenin de chaos even contact maken met rust. Alsof je jezelf een mentale pitstop gunt. Geen grote ingreep, maar wel een gamechanger.
4. Tijdlijnwerk: terugkijken om vooruit te kunnen
Een van mijn favoriete NLP-technieken. Je kijkt terug naar momenten waarop het misging – niet om jezelf af te straffen, maar om patronen te ontdekken. Waar begon je ‘ja’ te zeggen terwijl je eigenlijk ‘nee’ voelde? Welke signalen heb je gemist? Door dat letterlijk in kaart te brengen, krijg je grip op je eigen geschiedenis. En dus ook op je toekomst.
Wat kun je vandaag al doen?
- Plan drie keer twee minuten stilte. Niks doen. Gewoon zijn. Merk op wat er gebeurt als je stopt.
- Vervang “ik moet” vijf keer per dag door “ik kies ervoor om…” Voel wat er verandert.
- Activeer bewust een anker. Bijvoorbeeld bij binnenkomst thuis. Zo markeer je het verschil tussen werk en privé.
- Hou drie dagen een stresslogboek bij. Wanneer voelde je uitputting opkomen? Wat ging eraan vooraf?
Jij bent niet stuk – je systeem was overbelast
Je hebt niet gefaald. Je hebt overleefd. Met de middelen die je op dat moment had. En nu je meer ziet, kun je andere keuzes maken. Zachtjes. Bewust. Niet omdat het moet, maar omdat je mag. Omdat jij ertoe doet – ook als je niks produceert.
De grootste winst? Niet dat je nooit meer over je grens gaat. Maar dat je haar leert herkennen. En dat je steeds sneller durft terug te keren.
Je bent geen schuldige in je burn-outverhaal. Je bent de held die het script herschrijft – zin voor zin, keuze voor keuze.
