Het grote misverstand rond normaal doen
Het fascinerende is: als je aan iemand vraagt of ze “zweverig” zijn, zegt bijna iedereen nee. Want nuchterheid is de norm. Je wilt niet bij die club horen die met wierook en affirmaties hun dag begint. Ondertussen, in dezelfde adem, vindt bijna niemand het raar om zich weken, maanden of zelfs jaren zorgen te maken over dingen die nooit gebeurd zijn.
En als iemand met een NLP-techniek aan de slag gaat (“maak dat beeld eens kleiner, draai het geluid zachter”) — dan is het ineens vaag.
Daar zit de angel. We noemen het ene “normaal”, het andere “zweverig”. Terwijl het fundament exact hetzelfde is: je brein maakt beelden, geluiden en gevoelens op basis van… niks meer dan gedachten.
Wat gebeurt er eigenlijk als je je zorgen maakt?
Even helemaal terug naar de basis. Je zit aan tafel, glas water, hoofd vol plannen. En plots voel je het: er knaagt iets. Een scenario dat zich als een virus nestelt. “Wat als het misgaat?” Voor je het weet, ben je niet meer in het hier en nu, maar leef je in een film die zich afspeelt in je hoofd.
Die film heeft acteurs (jijzelf, anderen), een decor (vaak grauw, onheilspellend), en een script (het loopt slecht af).
Je brein is in die film net zo actief als wanneer je een herinnering ophaalt of iets moois fantaseert. Sterker nog, hersenscans laten zien dat piekeren, fantaseren en herinneren in dezelfde netwerken ontstaan. Je hoofd maakt dus letterlijk realiteit van wat er niet is.
Noem dat gerust hypnose. Of, als je dat liever hoort: zelfprogrammering.
Hoe werkt nlp en waarom krijgt het de zweverige sticker?
NLP maakt je bewust van de bouwstenen van je ervaring: beelden, geluiden, gevoelens — en vooral hoe je die vormgeeft. In jargon: submodaliteiten. Het verschil tussen een dwingende gedachte en een onschuldig hersenspinsel is vaak niet wat je denkt, maar hoe je het intern presenteert.
Maak het beeld groot, dichtbij, met fel geluid, en je gelooft elk doemscenario. Maak het klein, veraf, zwart-wit, en de lading zakt weg.
Het bizarre is: iedereen doet dit de hele dag, maar zelden met opzet. Als je het onbewust doet (zoals bij zorgen maken), heet het ‘leven’. Doe je het bewust — bijvoorbeeld omdat een coach je helpt je gedachten te regisseren — dan heet het “zweverig”.
Het verschil? Geen. Alleen de regisseur verandert.
De cultuur van ongemerkte zelfhypnose
Zorgen maken is de culturele default. Het wordt zelfs geassocieerd met verantwoordelijkheid, volwassenheid, en vooruitdenken. “Je bent toch niet naïef? Je moet voorbereid zijn.”
Dat klinkt rationeel, maar het is pure fictie — en iedereen gelooft het script.
We doen massaal aan toekomstprojectie op basis van angst, en noemen het “vooruitdenken”. Hetzelfde mechanisme als NLP — alleen dan destructief en passief in plaats van constructief en actief.
Onbewust regisseren versus bewust sturen
Als je piekert, bestuur je je mentale filmset op de automatische piloot.
Alles draait op default settings:
- het beeld is groot
- het geluid is scherp
- je gevoel schiet omhoog
Het ongemak van zelfsturing
De meeste mensen vinden het doodeng om zelf aan hun knoppen te draaien. Zorgen maken voelt veilig; je doet “iets”. Aan je interne instellingen sleutelen voelt als valsspelen, want je verandert hoe je over de dingen denkt.
Toch is het alternatief om maar slachtoffer te blijven van je automatische patronen.
En daar zit het ongemak. Het liefst geloven we dat de realiteit “gewoon is zoals die is” — niet dat wij zelf de regisseur zijn van onze beleving.
Voorbeeld uit de praktijk
Je staat op het punt een lastig telefoontje te plegen. Je hoofd vult zich met rampscenario’s:
- je ziet de ander boos worden
- je hoort jezelf hakkelen
- je voelt je adem hoog in je borst
Alles is mentale fictie, behalve wat je regisseert
Uiteindelijk is het verschil tussen zorgen maken en werken met submodaliteiten één grote mindfuck.
Alles is projectie, alles is fictie. Alleen wie de knoppen bedient, bepaalt het script.
Wie zweverigheid alleen ziet in het bewust regisseren, sluit de ogen voor de dagelijkse zelfhypnose van het zorgen maken.
Dus: je bent altijd in trance. De vraag is alleen wie er aan de knoppen zit.
Reflectie
Misschien is het tijd dat we ophouden met ‘zweverig’ te gebruiken als stopwoord voor alles wat buiten onze comfortzone valt. Alles wat je denkt, voelt en vreest is een mentaal product. Of je dat nu onbewust aanstuurt of bewust manipuleert — de realiteit in je hoofd is altijd maakbaar.
En zeg nou zelf: als je dan toch mag kiezen, waarom niet leren sturen?
